Việc sắp xếp, sáp nhập tỉnh thành sẽ được nhiều đời sau ghi nhận

Đánh giá về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) cho biết, thực tiễn 50 năm qua cho thấy quá trình chia tách đơn vị hành chính đã góp phần phục vụ mục tiêu an ninh, chính trị và quản lý địa bàn.

Tuy nhiên, đến nay mô hình tổ chức phân tán này dần bộc lộ những bất cập, có những tỉnh quy mô nhỏ, dân số thấp không đạt chuẩn dẫn đến phân tán không gian phát triển, khó hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, đầu tư dàn trải.

Bộ máy hành chính ở nhiều nơi cồng kềnh, chi cho thường xuyên lớn, chiếm 70% tổng chi ngân sách làm hạn chế nguồn lực đầu tư cho phát triển. Do đó, chủ trương sắp xếp các tỉnh, thành phố là quyết sách lớn, vừa có tính chiến lược, vừa nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị, tổ chức lại không gian phát triển.

Đây là cơ hội để tái cấu trúc toàn diện mô hình phát triển vùng, phân bố lại dân cư, hạ tầng, nguồn lực đầu tư theo định hướng chiến lược mới, góp phần thắng lợi các mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Đại biểu dẫn chứng việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu và TPHCM tạo ra một không gian phát triển kinh tế mạnh, có thể so sánh với Thượng Hải.

Để quá trình sáp nhập được thành công, đại biểu kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành liên quan sớm hoàn thiện thể chế pháp luật, phù hợp với mô hình địa phương 2 cấp, có cơ chế tổ chức bộ máy đặc thù cho các tỉnh mới trong giai đoạn chuyển tiếp.

Tiếp đó, sớm giải quyết chế độ chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nghỉ việc; có chính sách đào tạo lại, hỗ trợ đi lại cho cán bộ, công chức phải di chuyển đến nơi làm việc mới.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn Quảng Ninh) cho biết, trước những ý nghĩa lớn lao của đề án, đại biểu bày tỏ tâm trạng của mình cũng như các đại biểu Quốc hội khi được làm một việc rất thiêng liêng là bấm nút thông qua Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

“Nghị quyết mà tôi tin nhiều đời sau vẫn ghi nhận việc làm của chúng ta ngày hôm nay”, đại biểu chia sẻ.

Quá trình triển khai, đại biểu nhắc đến vấn đề xử lý trụ sở hành chính dôi dư. Việc xử lý các trụ sở này cần sớm được quy định rõ ràng về thẩm quyền, phương án sử dụng lại, chuyển đổi công năng hoặc đấu giá, tránh gây lãng phí hoặc bỏ hoang.

Tiếp theo là sắp xếp tổ chức bộ máy, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tổng biên chế của 52 tỉnh, thành phố, thuộc diện sắp xếp là 447.657 người.

Đại biểu cho rằng đây là lực lượng rất lớn. Vì vậy, việc điều chuyển, phân công lại phải đảm bảo đúng quy định, phù hợp với tình hình, hợp lý, hợp tình, tạo được sự đồng thuận, bảo đảm chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách.

“Cần quan tâm đẩy nhanh tiến độ cải cách chính sách tiền lương sau sáp nhập. Bởi khối lượng công việc tăng, phạm vi quản lý rộng lớn hơn, trách nhiệm lớn hơn đối với lực lượng cán bộ, công chức cấp xã”, đại biểu đề nghị.

Đại biểu cũng cho rằng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã chịu tác động trực tiếp từ sau sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính rất cần có chính sách rõ ràng, ổn định và có lộ trình chuyển tiếp phù hợp, thể hiện sự quan tâm nhân văn trong quá trình thực hiện cải cách.